E-ticaret endüstrisi, özellikle 2020’den bu yana son birkaç yılda hızlı değişiklikler ve muazzam bir büyüme yaşadı. Birçok satıcı, çevrimiçi mağazalarını daha büyük pazar yeri platformlarına dahil etmeye karar verdi. Fakat komisyonlar ve pazaryerlerinin bazı sınırlamaları, pazaryerlerinde satış yapmayı işletmeler açısından düşündürüyor. Peki pazaryeri nedir, avantajları ve dezavantajları nelerdir? Gelin, birlikte tüm yönleriyle değerlendirelim.
[toc]
Pazaryeri Nedir?
Online küresel alışveriş sistemi içerisinde “marketplace” olarak ve Türkçede “pazaryeri” olarak anılan internet sitelerinde; alıcılar, satıcılar ve pazaryeri yönetiminin her birisi taraftır. Ürünlerini satmak isteyen işletme ve mağazalar, pazaryerlerinde, pazaryerlerinin belirlediği kurallar çerçevesinde ticari faaliyetlerini yürütebilmektedir. Site içerisinde pek çok mağaza bulunur ve aynı ürünün pek çok satıcısı bulunabilir.
Buna karşın internetten satış yapılan özel web sitelerinde, işletmeler sadece kendi ürünlerini sergiler ve kendi alışveriş kuralları geçerlidir. Tabi ki tüm bu kurallar, yasal bir zemine oturtulmuştur. Her bir pazaryerinin ve alışveriş web sitelerinin farklı kullanım sözleşmeleri bulunur.
Türkiye’de ve Dünya Genelinde En Popüler Pazaryerleri
Ülkemizde en çok kullanılan pazaryerleri Trendyol, Hepsiburada ve N11 gibi sitelerdir. Dünya çapında en çok ziyaret edilen pazaryerleri ise Amazon, Alibaba, eBay, Etsy ve AliExpress gibi sitelerdir. PlatinMarket e-ticaret sisteminde pazaryeri entegrasyonu ile kolayca pazaryerlerine ürün ekleme çıkarma ve stok işlemleri yapılabiliyor.
Ulusal ve uluslararası pazaryerlerinin satış mantığı benzer olsa da; ticareti faaliyette pek çok farklılık söz konusudur. Daha farklı kargo anlaşmaları yapılabilir, daha farklı iade politikaları uygulanabilir veya daha farklı ödeme sistemleri kullanılabilir.
Pazaryerlerinin E-Ticaret Yazılımlarından Farkları
Çevrimiçi pazar yeri, birden fazla satıcının ürünlerini ve hizmetlerini potansiyel alıcılara sunması için alan sunan bir platformdur. Bu platformlar, satıcının envanterinden veya müşterilere fatura kesilmesinden sorumlu değildir. Yönetim, alıcı ve satıcıların bir arada ticari faaliyet gerçekleştirebilmeleri için hizmet verir.
Öte yandan, bir çevrimiçi e ticaret sitesine sahip olmak, kendi web sitenizdeki benzersiz bir çevrimiçi mağazanın tek satıcısı olduğunuz anlamına gelir. Pazardan ayrısınız ve tüm ürünlerinizi satmanın yanı sıra envanterinizden de sorumlusunuz. Pazaryerlerinin e ticaret sitesinden en büyük farkı budur. Ayrıca e ticaret sitesinden ve pazaryerlerinden satış yapmaya başladığınızda, şu bilgileri unutmamanız gerekir:
- e-ticaret pazarı, birden fazla satıcının ürün listelerini barındıran bir vitrin iken, bir e-ticaret platformu bir işlem motorudur.
- Pazaryerleri, diğer satıcıların ürünlerinizi veya hizmetlerinizi satmasına izin verirken, e-ticaret platformu yalnızca kendi ürün veya hizmetlerinizi satmanıza olanak tanır.
- Pazar yeri, birden fazla alıcı ve satıcının buluşup iş yaptığı bir yerdir, e-ticaret platformu ise çevrimiçi mağazanızı barındıran bir yazılım programıdır.
-E-ticaretin çeşitli bileşenlerinin farklı iş modellerini nasıl tanımladığını ve hangisinin sizin işiniz için uygun olacağını birlikte şu kriterlere göre değerlendirelim:
Marka Bilinirliği
Kendinize ait e-ticaret sitelerinde online alışverişin tüm süreçlerinde markanızın veya işletme adınızın ön planda olacağını söyleyebiliriz. Pazaryerlerinde bu bir seçenek değildir. Amazon, eBay, Trendyol gibi bir pazaryerinin kendi URL’si ve ödeme süreci vardır, bu nedenle müşterilerin bir pazaryerinden ürün satın aldıklarında bir işletmenin markasını görmesi ve bir bilinirlik yaratması söz konusu değildir.
Müşteri Kitlesi ve Kâr Marjı
Pazar yerleri, daha geniş bir müşteri tabanına erişimin yanı sıra ürünleri ve hizmetleri için daha fazla görünürlükten yararlanan küçük işletme sahipleri için her zaman iyi bir ilk adım olabilir.
Bununla birlikte, bir çevrimiçi mağaza, alıcıları ve satıcıları birbirine bağlayan ve aynı zamanda aralarındaki işlemleri kolaylaştıran başka bir platformdur. Satıcının ürünleri, diğer satıcıların ürünleriyle birlikte tek bir web sitesinde gösterilir ve pazar yeri sahibi her satıştan bir komisyon alır. Ülkemizdeki pazaryerlerinde bu komisyon oranı satış başına %15’leri bulabilmektedir. Ürün satışından %40’ın üzerine kâr etmeyen pazaryeri mağazasının vereceği bu komisyon oranı oldukça yüksek gelebilir.
Güven Faktörü
Hızlı bir şekilde büyüyen bir sektör olan pazar yerlerinde satış yapmanın, mağazalar açısından bir güven oluşturduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Yeni bir ürünü ilk kez satın almayı düşünenler, adını hiç duymadıkları, bilinmeyen bir web mağazasından satın almak yerine; eBay, Amazon, Trendyol, vb. tanıdıkları ve güvendikleri bir platformdan satın alma konusunda daha rahat hissederler. Pazaryerlerinin farklı pek çok tüketiciyi koruyan katı kuralları vardır. Fakat bu kurallar, bazen mağazalar için önemli sorunlar haline gelebiliyor.
Örneğin pek çok müşteri, bazı tür ürünleri pazaryerlerinden satın alıp; kısa bir süre kullanıp iade edebiliyor. Genel olarak çanta, ayakkabı, eğlence ürünleri, vb. ürünleri 15 günlük iade süreci içerisinde kullanıp, iade talebinde bulunabiliyor. Fakat e ticaret sitenizde, bu ve benzeri konularda kendi kurallarınızı uygulayarak daha özgür bir ticari hayata sahip olabilirsiniz.
Yeni Ürün Promosyonu ve Kampanya Tanıtımı
Bir web mağazası yalnızca ürünlerinizi satabileceğiniz bir yer değildir; kendi web sitenizin olması aynı zamanda yeni ürünleri istediğiniz gibi duyurabileceğiniz ve tanıtabileceğiniz anlamına gelir. Ayrıca web sitenizle bağlantılı sosyal medya hesaplarınızdan da ürün ve promosyonların tanıtımı için web sitesine yönlendirme yapabilirsiniz.
Öte yandan, bir pazaryerine yeni bir ürün eklediğinizde, dezavantajlı duruma düşersiniz. Bunun nedeni, pazaryerlerinden alışveriş yapanların büyük ölçüde incelemelere güvenmesidir. Yeni ürünler, elbette henüz müşteri değerlendirmelerine sahip değildir. Fakat sattığınız ürünlerin aynılarını veya benzerlerini satan rakipleriniz, mevcut değerlendirmelerle sizin bir adım önünüzde olacaktır.
Pazaryerinin Avantajları ve Dezavantajları
Pazaryerlerinin kendinize ait e-ticaret sitenizden ne gibi farkları olduğunu bahsettikten sonra; genel olarak avantajlarını ve dezavantajlarını ele alalım.
Pazaryerinin avantajları:
- Pazaryerlerinin kullanımı son derece basittir. Sadece üye olup ürün ekleyerek satışlara başlayabilirsiniz. Pek çok pazaryeri ürün satışı için vergi tabelası bulunması şartı aramaktadır.
- Daha yüksek güven düzeyi söz konusudur. Müşteriler bilindik pazaryerlerinden ürün satın alırken çok fazla güven problemi yaşamaz.
- Yerleşik ve odaklanmış bir pazarlama yöntemidir.
- Geniş bir müşteri tabanına sahiptir.
Pazaryerinin dezavantajları:
- Geniş müşteri kitlesine karşın rekabet söz konusu olduğu için diğer markaların arasından sıyrılmak son derece zordur.
- Pazaryerleri, mağazaların sattığı her üründen bir komisyon alır ve dolayısıyla ürün başına kârlılığı azaltır.
- Sanal pazaryerlerinin neleri listeleyebileceğiniz ve neleri listeleyemeyeceğiniz konusunda kendi kuralları vardır. Kaç tane ürün listeleyebileceğinize ve bunları nasıl listeleyebileceğinize dair kapsamlı yönergeler vardır.
- Ürünlerinize ait sınırlı görsel, sınırlı açıklama ve sınırlı kampanya seçenekleri söz konusudur.
Sanal Pazar Yeri Türleri
Temel olarak, 3 tür sanal pazar yerinden söz edilebilir.
- B2B Çevrimiçi Pazar Yeri
- B2C Çevrimiçi Pazar Yeri
- P2P Çevrimiçi Pazar Yeri
İşletmeler Arası Pazar Yerleri (B2B Pazar Yeri)
B2B pazaryerlerinde tedarikçiler, diğer işletmelere toplu olarak mal ve hizmet satar. Bu pazar yerleri, satıcıların ürünlerini ve hizmetlerini daha geniş bir kitleye listelemelerine, sergilemelerine ve satmalarına olanak tanır. İşletme sahipleri; web geliştirmeye, e-Ticaret ve pazarlamaya herhangi bir ön yatırım yapmadan, işletmelerini listeleyebilir.
B2B çevrimiçi pazar yeri sahipleri, abonelik ücretleri, her satıştan bir komisyon veya ürünler, hizmetler ve işletmeler için listeleme ücretleri alarak para kazanır.
İşletmeden Müşteriye Pazaryeri (B2C Pazar Yeri)
B2C Marketplace olarak da bilinen işletmeden müşteriye çevrimiçi pazaryeri, ürünlerin ve hizmetlerin doğrudan müşterilere satılabileceği alışveriş platformlarıdır.
B2B sanal pazar yerlerine benzer şekilde, B2C pazar yerleri ürün, hizmet ve işletmeleri listelemek için bir komisyon veya abonelik ücreti alır.
Müşteriden Müşteriye Pazar Yerleri
Sahibinden, LetGo, Facebook Marketplace gibi müşteriden müşteriye pazaryerleri, insanların birbirleriyle alışveriş yapabilmelerine imkan tanıyan ve çoğunlukla ikinci el ürünlerin alım-satım-kiralama işlemlerinin yapıldığı platformlardır. Her ne kadar ismi müşteriden müşteriye olsa da; pek çok işletme bu tür sanal pazaryerlerini kullanmaktadır. Özellikle otomobil ve emlak gibi sektörlerde faaliyet gösteren işletmeler için birincil kazanç yollarından birisidir.
