E-ticaret ile uğraşan web site sahipleri için e-ticaret hukuku, oyunun kurallara göre oynanması ve işletme devamlılığını sürdürebilmek adına son derece önemli. Bu hukuk dalını, pek çok kanun ve yönetmeliğin birlikte ele alınması şeklinde değerlendirebiliriz.
Peki bizim için önemli olan ve e-ticaretin temelini oluşturan kanunlar neler? Gelin e-ticaret hukuku ile ilgili bilinmesi gerekenleri, sizin için önem teşkil edebilecek yönleriyle detaylandıralım.
[toc]
E-Ticaret Hukuku Neden Gerekli?
Online alışveriş platformları, geleneksel mağaza anlayışından pek çok yönüyle farklılıklar gösterir. Kendine has özelliklere sahiptir. Bu sistemin işleyebilir olması ve süreklilik arz etmesi için belirli kanun ve yönetmeliklerle, alıcı ve satıcıların haklarının korunması, sorumluluklarının belirlenmesi gerekir. Aksi takdirde bu geniş ölçekli endüstrinin talepleri karşılaması imkansız hale gelir.
Online ticaretin tüm süreçlerinde alıcıların ve satıcıların ne gibi kurallara göre ticari işlemleri gerçekleştireceği, herhangi bir uyuşmazlık durumunda ne gibi bir yol izleneceği, 5 Ocak 2015 tarihinde yürürlüğe giren E-Ticaret Yasası (6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, Mesafeli Satışlar Sözleşmesi, vb. kanun ve yönetmelikler) ile belirlenmiştir.
Şirketler Açısından E-Ticaret Yasasının Önemi
E-Ticaret yasası ile şirketler, kullanıcıların verilerini ve bilgilerini toplama ve saklama konusunda önemli bir sorumluluk almış oldu. Bu sayede verilerin işlenmesi ve güvenliği zorunlu hale geldi. Tam da bu noktada gizlilik sözleşmelerine ihtiyaç doğdu. Web sitesinde yer verilecek olan bir gizlilik sözleşmesi, bu konu ile ilgili kullanıcıları bilgilendirme, yasal yükümlülüğü yerine getirme adına site sahipleri için gerekli oldu. Gizlilik sözleşmesi, ziyaretçilerin ne gibi bilgilerini kayıt altına alabileceğiniz, analiz edebileceğiniz ve ne amaçla kullanabileceğiniz ile ilgili bilgileri içermelidir.
Tüketiciler, yeni e ticaret yasası ile internetten alışveriş yapmanın daha güvenli bir yoluyla da tanışmış oldu. Özellikle SSL sertifikası ve 3D Secure gibi güvenlik yazılımı ve sertifikalar, çevrimiçi alışverişe olan ilginin artmasını sağladı. Dolayısıyla şirketler, daha fazla müşteri kitlesine sahip oldu ve kârlılığını artırmak için önemli bir fırsat buldu.
Tüketiciler Açısından E-Ticaret Yasasının Önemi
Yasa yürürlüğe girmeden önce tüketicilerin onayı olmadan elektronik gönderiler iletilebiliyordu. İnsanlar bu tür gönderilerle, pek çok firma tarafından çeşitli kanallardan reklam ve kampanya tanıtımlarıyla rahatsız ediliyordu. İzin alınmadan gönderilen iletiler için şirketleri büyük cezai yaptırımlar söz konusu.
Daha önceden reklam ve kampanyaların tanıtımı ile ilgili onay veren tüketiciler, sonraki süreçte verdikleri onayı kaldırabiliyor. Tüketicilerin verilerinin üçüncü şahıs ve firmalarla paylaşılamaması, gizliliğin daha önemli hale gelmesini sağladı.
Şirketler (satıcı) ve tüketiciler (alıcı) açısından elektronik ticaret yasalarının neleri beraberinde getirdiğini ele aldık. Şimdi de hem satış öncesi hem de satış sonrası uyulması gereken kuralları açıklayalım.
E-Ticaret Firmaları, Hangi Kurallara Dikkat Etmeli?
E-ticaret firmaları, öncelikle satış öncesi ve sonrası tüm süreçlerde şeffaf olmalıdır. Satışa konu olan mal veya hizmetlerin açıkça tanıtılmasını sağlamalıdır. Alıcı ve satıcı arasındaki uyuşmazlıklar durumunda nelerin yapılması gerektiği ile ilgili bilgi vermelidir. Ayrıca ürün veya hizmete ilişkin fiyat bilgisi ve detaylar ile ilgili de kullanıcıların e ticaret hukuku kapsamında onayını almak zorundadır.
Satış Öncesi Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Mesafeli sözleşmelere ilişkin olarak web site sahiplerinin dikkat etmesi gereken bir diğer konu da “Cayma Hakkına İlişkin Maddeler”in 16 Punto ile diğer tüm maddelerin de 12 punto ile yazılması gerekmektedir.
E Ticaret sektöründe faaliyet gösteren işletmeler, web sitelerinin anasayfasında şirket bilgilerine yer vermek zorundadır. İşletme adresi, iletişim bilgileri, marka adı, vb. bilgiler, kullanıcılar tarafından anasayfadan ulaşılabilmelidir. Bu her ne kadar e ticaret kanunu kapsamında önemli bir detay olsa da marka güveni oluşturma adına işletmeye ek bir avantaj sunar. Tüketiciler, açıkça adresi belirtilmiş olan ve iletişim bilgilerini bulunan web sitelerinden alışveriş yapmayı tercih eder.
Elektronik ticaret yazılımı, ödeme sayfasında veya sipariş sayfasında siparişler ile ilgili bir kullanıcıya bir özet sunmalıdır. Bu özette ücrete dair detaylı bilgiler yer almalıdır. Ayrıca kullanıcı alışverişten son ana kadar vazgeçebilme imkanına sahip olmalıdır.
Satış Sonrası Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Kullanıcının web sitesinde yaptığı alışverişin ardından, siparişin alındığı ile ilgili olarak alışveriş yapan kullanıcıya SMS, e-posta ve telefon kanallarından bilgi verilmelidir. Siparişe ilişkin mesafeli sözleşme de fiziki veya elektronik olarak müşteriye iletilmelidir. 1 yılda 5.000.000 TL ciroyu aşan işletmeler, e-fatura uygulamasına tabi olmak zorundayken; 5.000.000 TL ciroyu aşmayan işletmeler için e-arşiv ve e-fatura zorunluğu bulunmaktadır.
E-ticaret platformunda satışa konu olan ürün veya hizmetlerin, satın alınmasını müteakip ne kadar sürede teslim edileceği ile ilgili bilgi verilmişse belirtilen bu sürece uyulmalıdır. Eğer teslim süresi ile ilgili net bir bilgi verilmemişse; 30 gün içerisinde satılan ürün veya hizmet müşteriye ulaştırılmış olmalıdır. Eğer satıcı web sitesinde belirttiği sürede veya 30 gün içerisinde ürün veya hizmeti alıcıya ulaştırmadıysa alıcı sözleşmeyi feshedebilir.
E-Ticarette Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK)
Kişisel verilerin korunması ile ilgili web site sahiplerinin sorumlu olduğunu belirttik. Tüketici ile temasa geçildiği ilk andan itibaren dikkate alınması gereken KVKK’ye göre kişisel veri; kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi olarak tanımlanmaktadır. Yani ziyaretçinin ismi, soy ismi, doğum tarihi ve doğrum yeri bilgileri gibi temel kişisel bilgilere ek olarak demografik, ekonomik, fiziki ve sosyal bilgileri de kapsamaktadır.
Web site sahipleri olarak tüketicinin onay vermesi durumunda, onay verdiği verileri toplayabilir, işleyebilir, saklayabilir ve paylaşabilirsiniz. Özetle, ziyaretçilerinizin verilerini görmek ve bu verileri kullanmak için e-ticaret platformunuzda “Kişisel Veriler Aydınlatma Metni” oluşturmalı ve ziyaretçilerinizin onayına sunmalısınız. Bu metni dilerseniz ilk ziyaret sırasında anasayfada, dilerseniz üyelik veya sipariş gibi aşamalarda elektronik ortamdaki müşterinin onayına sunabilirsiniz.
Mesafeli Satış Sözleşmesi ve Ön Bilgilendirme Formu
Mesafeli Satış Sözleşmesi Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 48. maddesi ve Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği uyarınca düzenlenmektedir.
Daha önce internet üzerinden bir alışveriş yaptıysanız, ödeme aşamasında “Mesafeli Satış Sözleşmesi” ile mutlaka karşılaşmışsınızdır. Bu sözleşme, sipariş sonrası ödeme aşamasına geçildiğinde, “Ön Bilgilendirme Formu”nun tüketici tarafından onaylanmasını müteakip tüketiciye sunulmalıdır. Tüketicinin bu sözleşmeye vereceği onay ile alışveriş tamamlanmış olur. Ön Bilgilendirme Formunda, işletmeye dair kapsamlı iletişim bilgileri, söz konusu ürün veya hizmetin temel nitelikleri, TL cinsinden satış fiyatı, kargo masrafları, kredi kartı ile taksitli alışveriş yöntemiyle satılan ürünlere ilişkin vade sayıları ve taksit bilgileri, tüketicinin cayma hakkından nasıl yararlanabileceği gibi bilgiler yer almalıdır.
Konu ile ilgili bir diğer önemli nokta da her bir satışa özel “Mesafeli Satış Sözleşmesi”nin müşteriye sunulması gerektiğidir. Borç doğuran bu sözleşme her bir satışa özel olarak düzenlenmiyorsa, tespiti halinde tüketici borçlu duruma düşmez ve ilgili mal ve hizmetlerin iadesi edilmesi gerekir.
