Bu hafta yine merak ettiğiniz ve bana da sıkça sorduğunuz konulardan biriyle daha sizlerleyim. Konumuz elektronik ticaret yani kısa adıyla e-ticaret. Malum, internet artık hayatımızın her alanında ve akıllı telefonlarımızla, tabletlerimizle hep yanımızda. Sınırsız bilgiye ulaşma imkanının ötesinde artık facebook, twitter, instagram, foursquare linkedin, google + diye örneklerini çoğaltabileceğimiz sosyal paylaşım siteleri insanların internette daha çok vakit geçirmesini sağlıyor.
İnternette geçirilen zamanın fazlalığı ve internetin yarattığı etkileşim sayesinde, milyonlarca insana erişim rahatlığının oluşmasıyla, ticari hayatın da internet ortamına kaydığını görüyoruz. Şirketlerin e-ticaret kullanmaya başlaması 1996 yılına kadar dayanıyor ancak tabi ki şimdiki kadar aktif değildi.
Şimdi ise perakende satış yapan büyük firmalar internette de yer almak zorunda. Bunu aslında sosyal paylaşım siteleri aracılığıyla yapıyorlar ve e-ticaret uygulamasına geçmezlerse ya da farklılık yaratmazlarsa firmaların kendi internet sitelerine çok tıklanacağını düşünmüyorum. Hali hazırda kurulmuş bir şirketin e-ticaret uygulamasına geçişinde sorun yok. Zaten vergisel yükümlülüklerini yerine getirdiği açıktır.
Peki ticaret hayatına doğrudan e-ticaret ile geçecekler ne olacak? Bir şeyler üreten ya da mal alıp satacak kişiler bir dükkan ya da mağaza açmadan doğrudan internet üzerinden satış yapmak istiyorlarsa ne yapacaklar? Fırsat sitelerini ve indirimli satış yapan malum internet sitelerini biliyoruz.
Birçoğumuz buralardan alışveriş yapıyoruz. Özellikle kart bilgilerimizi girdiğimiz için bu sitelerden online güvenilir alışveriş yapabildiğimizi bildiğimiz için, Tüketici Kanunu gereğince sahip olduğumuz haklarımızı ihlal etmeye çalışmayacakları için tercihimiz oluyorlar. (Ayrıca böyle bir riske giremezler çünkü onların arasında da rekabet söz konusu.) Ve tabi ki kargoyla kapımıza kutuların içinde fatura ve sevk irsaliyesi görüyoruz değil mi? Bu da demek oluyor ki internet üzerinden yapmış olduğumuz bu alışveriş vergilendirilmiş.
“Bir şirket kurmadan internet üzerinden satış yapabilir miyim” sorularıyla karşı karşıya kalıyoruz. İster fiziksel bir mağazadan ister e-ticaret sitesinden satış yapılıyor olsun hiç fark etmez, ticari bir faaliyet söz konusuysa kanunlarımız uyarınca vergilendirilmesi gerekmektedir. E-ticaret yapmak için bir site açtırıp ürünlerini elektronik ortamda sergilemeye başlayan kişi ya da kişiler bu işi şahıs olarak da yapabilir bir şirket kurup kurumsal bazda da yapabilirler (ki zaten şahıs da şahıs firması olarak adlandırılır.)
Şahıs olarak yapacaklar Gelir Vergisi Mükellefi, şirket kurup da yapacaklar da Kurumlar Vergisi Mükellefi olurlar. Yani eninde sonunda vergi dairesi ile ilişkinizi başlatmak zorundasınız. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyenler bir süre sonra altından kalkılamayacak para cezalarıyla karşı karşıya gelme riskine girmiş olurlar.
Çünkü Maliye, internet ortamında ticaret yapanları otomatik olarak tespit edebiliyor. Kendi kullanmadığı eşyalarını, eski eşyalarını internet üzerinden yılda bir defaya mahsus olarak ya da maksimum 2 sefer satanlar için sıkıntı yok ancak Maliye tarafından yapılan banka hesap hareketleri incelemeleri ile e-ticaret yapanların takibi sonucu hareketlilik tespit edilen kişilerin vergi mükellefi olmadıklarının tespit edilmesi durumunda geriye dönük şekilde vergilendirme ve Vergi Usul Kanunu 344, 352 ve 353. maddeleri çerçevesinde idarenin tayin edeceği usulsüzlük cezaları (para cezaları) kesilmektedir.
Vergi cezalarıyla karşı karşıya kalmamak için e-ticarete atılan kişilerin yukarıda da belirttiğim gibi öncelikle vergi dairesine başvurarak kayıt yaptırması gerekir. Gerçek kişi mükellef kaydı (ikametgahın olduğu yerdeki vergi dairesine başvuru) ya da tüzel kişi mükellef kaydı (şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki vergi dairesine başvuru) seçeneklerinden biri tercih edilmelidir.
Sonrasında defter tutma yükümlülüğü gelir. 1. sınıf tüccarlar (tüzel kişiler) bilanço hesabına göre, 2. sınıf tüccarlar (geçek kişiler) işletme hesabına göre defter tutma yükümlülüğü altındadır.
Bundan başka, belge düzenleme zorunluluğu bulunmaktadır. Bunlar fatura ve irsaliyedir. Ve yazarkasa fişi (ödeme kaydedici cihaz) kullanma zorunluluğu vardır. Ancak satış bedeli banka aracılığıyla ya da elektronik yollarla alınıyorsa ödeme kaydedici cihaz kullanma zorunluluğu yoktur.
Yine belirli dönemlerde beyanname vererek kazancı ve vergisel durumu beyan etme ve yine belirli zamanlarda bu beyana dayalı olarak tahakkuk etmiş vergileri ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır.
Tabi ki tüm bu yükümlülükleri muhasebeciniz vasıtasıyla yerine getireceksiniz.
E-ticaret yapmak isteyip de yükümlülüklerini bilmeyenler için, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından da bilgilendirme amaçlı olarak http://www.egirisimci.gov.tr/ isimli bir portal oluşturulmuş.
İnternetin alışverişte de kolaylık sağlaması, insanların ve özellikle genç nüfusun internetten alışverişe eskisinden daha fazla güvenilir bakması, fırsatlar, indirimler derken e-ticaretin hacminin daha da artacağı tahmin edilebilen bir durum. Böylece ekonomiye katkısı düşünülünce vergisel anlamda yükümlülükleri de olduğunu, vergilendirme açısından fiziksel mağazadan satıştan hiçbir farkı olmadığını unutmamak gerekir.
Haftaya yeni bir konu ile yeniden birlikte olmak dileğiyle,
Yazar: Av. Aslı AĞAR
Bu yazı http://lawoud.tumblr.com adresinden alınmıştır.
